3 Maja w Złotowie - relacja złotowskiego Ratusza

Oto fragment przemówienia, krótkiego przypomnienia z historii:

3 maja to święto zwycięstwa rozumu. O tym śpiewajmy! Oświecenie rozbłysło ponad 200 lat temu. Było zasianym ziarnem, z którego wyrosła Konstytucja 3 maja. Na niej wzorowały się inne narody. Powstanie Komisji Edukacji Narodowej, to zwycięstwo światła nad ciemnotą, wiara, mądrość i miłość ojczyzny, dzięki nim trwamy w tym miejscu dziejowym. Oświata to skarb i sól ziemi. Pamiętajcie, że dziś jak w czasach niewoli, sami musicie przekazać naukę ojców swoim dzieciom. Nikt za was tego nie zrobi! Bądźcie wierni przesłaniu nie ma wolności bez wartości. Zawsze nazywajcie prawdę prawdą, a kłamstwem kłamstwo! Pieśń jest czystym głosem serca i przejawem żywego ducha. Odkryjmy dla świata nową energię Złotowa! Pozwólmy jej działać. Stańcie i śpiewajcie z nami!

Sejm Czteroletni dawał nadzieję na zmiany w Rzeczypospolitej. Miał przywrócić suwerenność i przyspieszyć reformy gospodarcze kraju. Posłowie rozpoczęli obrady 6 października 1788 r. Sejm Czteroletni został zwołany za zgodą carycy Katarzyny II. Obradował do maja 1792 roku. Głównym dziełem Sejmu Wielkiego było uchwalenie w dniu 3 maja 1791 nowej Konstytucji ustrojowej. Konstytucja majowa wprowadzała podział władzy na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą, zwiększyła uprawnienia mieszczan, zapowiadała poprawę sytuacji chłopów.

3 maja 1791 r. Sejm Czteroletni po burzliwej debacie przyjął przez aklamację ustawę rządową, która przeszła do historii jako Konstytucja 3 maja. Była ona drugą na świecie i pierwszą w Europie ustawą regulującą organizację władz państwowych, prawa i obowiązki obywateli. Była ostatnią próbą ratowania Rzeczypospolitej. Dawała nadzieję na wzmocnienie państwa polskiego, w którym przez wieki dominowała zasada "liberum veto".

Autorami Konstytucji 3 maja byli Król Stanisław August Poniatowski, Ignacy Potocki i Hugo Kołłątaj. Nie obeszło się bez przeszkód podczas obrad, w trakcie których uchwalono Konstytucję. W czasie obrad Sejmu Czteroletniego wielu posłów pracujących na zlecenie państw ościennych (Rosji, Prus czy Austrii), sprzeciwiało się powołaniu ustawy zasadniczej. Okazja nadarzyła się 3 maja 1791 r. Wówczas wielu przeciwników konstytucji nie powróciło jeszcze z wielkanocnego urlopu. Po siedmiogodzinnych obradach Sejm zatwierdził konstytucję, a król Stanisław August Poniatowski ją podpisał.

Twórcy Konstytucji 3 maja określili ją jako „ostatnią wolę i testament gasnącej Ojczyzny”.

Główne postanowienia Konstytucji:

I. Religia

Religią narodową panującą jest i będzie wiara święta rzymska katolicka ze wszystkimi jej prawami. Nie lza innej wiary wyznawać, ani praktykować, a ów który parał się będzie bezbożnymi zabobonami, ten karą infamii zali apostazyi obarczon będzie.

II. Szlachta

Stan szlachecki za przodków naszych fundatorów uznawszy, przyznajem prawem ustanowionym wielkie prerogatywy i przywileje, a to w zakresie osobistego bezpieczeństwa, tudzież praw własności ziemskiej i ruchomej. Szlachtę polską równą europejskim tytułom znajdujem, a przez jej męstwo i wierność Matce – Ojczyźnie obrońcami ziem świętej Rzeczypospolitej ustanawiamy.

III. Miasta

W imię praw najwyższej Konstytucyi, miasta w naszej królewskiej władzy pozostające, wolnymi zwać się odtąd będą i szerokimi plenipotencjami obdarowane, ku chwale Ojczyzny prosperować muszą, jej sławę tudzież bogactwa pomnażając.

IV. Chłopi

Lud rolniczy, spod którego ręki płynie najobfitsze bogactw krajowych źródło, który najliczniejszą w narodzie stanowi ludność, a zatem najdzielniejszą kraju siłę, tak przez sprawiedliwość, ludzkość i obowiązki chrześcijańskie, jak i przez własny nasz interes dobrze zrozumiany, pod opiekę prawa i rządu krajowego przyjmujemy.

Na zakończenie obchodów Burmistrz Adam Pulit oraz delegacje złożyły kwiaty pod tablicą upamiętniającą I. J. Paderewskiego.

tekst/ foto UM Złotów